Zabytkowa Elektrownia wodna w Niedalinie


Elektrownia wodna w Niedalinie została zbudowana w latach 1911-12 przez ówczesnego właściciela tych ziem rotmistrza Kartz'a von Kameke. Polska nazwa jeziora Hajka i niemiecka nazwa elektrowni Heyka powstała od nazwisk głównych udziałowców spółki: von Heydebreck'a i von Kamecke'a (niem. nazwa Radue Uberlandzentrale Heyka G.m.b.H).

Pierwotnie elektrownia ta miała służyć jako podszczytowa, o czym świadczy czwarta wolna turbinownia. Elektrownia pracuje jednak jako przepływowa, z niewielką możliwością retencji w jeziorze Hajka (o pow. 90 ha) wystarczającej na około 18-godzinny przepływ średni. W trybie awaryjnym obiekt ma do dyspozycji otwarcie śluz umieszczonych na jazie elektrowni w sytuacji zbyt wysokiego poziomu wody.

Elektrownię tworzy część nadziemna, murowana (w niej hala maszyn z nastawnią, rozdzielnia i pomieszczenia socjalne) oraz podziemna w której znajdują się trzy turbiny Francis'a firmy J.M.Voith (z lat 1912-14) o łącznej mocy 1,1 MW oraz generatory firmy AEG z 1913 roku, jaz z upustem dennym - żelbetowy jaz z trzystopniową kaskadą i szykanami w płycie wypadowej, otwieranie jazu sterowane komputerowo oraz kanał odpływowy o długości 100 m, umocniony narzutem kamiennym na materacu faszynowym, w korycie Radwi.

Obiekt został przejęty po II wojnie światowej przez Polskę Ludową w roku 1947 na mocy Orzeczenia Ministra Przemysłu i Handlu H. Minc'a.

W roku 1940 doszło do katastrofy. Panowały wtedy bardzo silne mrozy. Z początkiem marca stało się bardzo ciepło i śnieg zaczął bardzo szybko topnieć. Kierownik elektrowni w Niedalinie otworzył wszystkie wirówki, ale ponieważ lustro wody wzniosło się mimo to, woda przelała się. Jednak tafle lodu grubości 40 cm nie mogły opuścić jeziora. Zalewany był przez wody Radwi, tworzyły się przegrody. Tak samo niedaleko młyna Niedalino, gdzie woda zabrała składowane drewna i tarcicę. Okręgowa elektrownia w Białogardzie poleciła znowu zamknąć śluzy. Około 6km powyżej zapory w Rosnowie środki ostrożności nie zostały zachowane. Stan wody był tak wysoki, że lód wzniósł się nad tamę i w ciągu godziny oderwał się. Tama wysoka jest na 12m, lustro wody spiętrzyło się na wys. 10 m . Sztuczne jezioro przelało się, jednak nie nad koroną tamy. Około 30 m powyżej woda utorowała sobie w piasku prędko rozszerzony rów. W czasie powodzi w marcu 1940 roku spowodowanej przerwaniem tamy w Rosnowie, została całkowicie zalana. Wszelkie naprawy uszkodzeń w elektrowni zakończono w 1944 roku. Elektrownia do tej pory jest wciąż czynnym zabytkiem techniki, posiadającym oryginalne wyposażenie jeszcze z czasów budowy.

Elektrownia w Niedalinie była na bieżąco remontowana. W roku 1965 ze zbiornika wodnego spuszczono całą wodę. Przeprowadzono prace oczyszczeniowe i sprawdzono stan techniczny infrastruktury. Na początku lat 70-tych po dokładnych ekspertyzach, które wykazały, że pod płytą fundamentową budynku elektrowni rozgęścił się grunt, zdecydowano się dokonać naprawy metodą wstrzykiwania betonu. Wywiercono otwory przez fundament, i beton wpompowano w grunt. W roku 1993 spuszczono wodę z jeziora przy okazji remontu kanału w Rosnowie.

W 2014 roku firma PGS Olszewscy przeprowadziła remont betonów jazu elektrowni. W maju 2015 roku rozpoczął się remont elektrowni w postaci wykonania odwodnień (drenaży) zapory. W tym samym czasie przeprowadzono modernizację części elektroenergetycznej elektrowni z zachowaniem niektórych historycznych elementów. Na koniec 2015r. spółka JM-Tronik dostarczyła do 10-polową rozdzielnicę SN 17,5 kV typu MultiCell oraz sześć szaf generatorowych i wyprowadzenia mocy. Pola rozdzielcze zostały wyposażone w wyłączniki próżniowe typu VC-1 i współpracują ze sterownikami polowymi typu megaMUZ-2.


Monitor Polski z 1947 roku z informacją o przejęciu przez państwo elektrowni wodnej Radue Uberlandzentrale Heyka G.m.b.H Katz v. Kameke - Nedlino (Niedalino) Budowa Elektrowni wodnej w Niedalinie w 1911r. - fot. nieznanego autora Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. zdjęcie do kalendarza na 2010 rok wykonane przez Beatę Lubczyk Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2014) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2014) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Scypionus (2015) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. dzięki uprzejmości Pana Jerzego Kifner z P.R.E. Spirex-Energetyka Sp. z o.o. z Redy Prace remontowe w postaci wykuwania betonów w Elektrowni wodnej Niedalino - fot. PBS Olszewscy Prace remontowe w postaci piaskowania betonów w Elektrowni wodnej Niedalino - fot. PBS Olszewscy Prace remontowe - przygotowanie ścian w Elektrowni wodnej Niedalino - fot. PBS Olszewscy Prace remontowe - tokretowanie jazu Elektrowni wodnej Niedalino - fot. PBS Olszewscy Elektrownia wodna w Niedalinie lata 30-te - fot. archiwum Robura Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Andrzej Hyckowian (2016) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Andrzej Hyckowian (2016) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Andrzej Hyckowian (2016) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Andrzej Hyckowian (2016) Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Andrzej Hyckowian (2016) Elektrownia wodna w Niedalinie na jeziorze Hajka - fot. z lat 20-tych XX wieku - z archiwum Robura Front elektrowni wodnej w Niedalinie na jeziorze Hajka - fot. z lat 20-tych XX wieku - z archiwum Robura Tył elektrowni wodnej w Niedalinie na jeziorze Hajka - fot. z lat 20-tych XX wieku - z archiwum Robura Elektrownia wodna w Niedalinie - archiwum Energetyki lata 70-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - archiwum Energetyki lata 70-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - archiwum Energetyki lata 70-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - komora wylotowa turbiny - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - komora wylotowa turbiny - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - komora wylotowa turbiny - fot. Zbigniew Giszczak komora-wylotowa-turbiny-3Elektrownia wodna w Niedalinie - komora wylotowa turbiny - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - komora wylotowa turbiny - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - komora wylotowa turbiny - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - napis z II Wojny Światowej na poddaszu - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - remont generatora lata 80-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - remont generatora lata 80-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - remont generatora lata 80-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - remont generatora lata 80-te - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - ściana nastawników, wskaźników - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - ściana nastawników, wskaźników - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - transformator generatora nr 1 - fot. Zbigniew Giszczak Elektrownia wodna w Niedalinie - tylnia ściana nastawników, wskaźników - fot. Zbigniew Giszczak Stara niemiecka pocztówka z lat 20-tych XX wieku z Elektrownią w Niedalinie - fot. z archiwum Robura Koloryzowane zdjęcie elektrowni w Niedalinie autorstwa Detlef'a Schwenkler'a z 1987 roku Budowa elektrowni wodnej w Niedalinie - fot. z 1912 roku z archiwum Robura Budowa elektrowni wodnej w Niedalinie - fot. z sierpnia 1912 roku z archiwum Robura Koniec budowy elektrowni wodnej w Niedalinie - fot. z 1912 roku z archiwum Robura Elektrownia wodna w Niedalinie zaraz po zakończeniu budowy w roku 1912 - fot. z archiwum Robura Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - klatka z filmu ze strony energa-wytwarzanie.pl Elektrownia wodna w Niedalinie - ściana sterowania generatorów - fot. SEPIK nr 6 z 2019r. Elektrownia w Niedalinie. Widok od strony wylotowej na rzece Radew Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Zdjęcie elektrowni w Niedalinie wykonane z drona - grudzień 2022 - fot. Rafał Płóciennik Elektownia w Niedalinie na rysunku Johannes Hinz z książki Pommern z 1996r. Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Skuzik 26.08.2023r. Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Skuzik 26.08.2023r. Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Skuzik 26.08.2023r. Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Skuzik 26.08.2023r. Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Skuzik 26.08.2023r. Elektrownia wodna w Niedalinie - fot. Skuzik 26.08.2023r. Budowa elektroni wodnej w Niedalinie na starej niemieckiej pocztówce - fot. nadesłał Skuzik Budowa elektroni wodnej w Niedalinie na starej niemieckiej pocztówce - fot. nadesłał Skuzik Wnętrze elektrowni w Niedalinie na fragmencie starej niemieckiej pocztówki - fot. Skuzik


galeria 1  2  3  4  Morsy  Św.Patryk  Sprzątanie  KS Rossa  Zawody  Festyn  Remont dachu  Dni Karpiowe  Blok-widmo  Kamerka  Zawody'06  Okna'06  Przycinka'07  Karaoke'07  Zawody'07  01.05.07  Piknik'07  Karaoke 07.2007    Piknik sierpień'07  Andrzejki'07  Dzień Kobiet'08  Pożar'08  Piknik lipiec'08  15-lat Gospody    2 elt'08  Cyrk'08  Festyn'08  cd.2 elt'08  Kolejka'08  Spod Strzechy'08  Sylwester'08  Ślubowanie OSP  Piknik'09  Spod Strzechy'09  WOSP'10  Dzień Kobiet'10  Krępa  Turniej  Spod Strzechy'11  Dzień Dziecka'11  Siemionalia'11  Drwale'11  Płetwonurkowie  Siatkówka'11  Strongman'11  Integracja'11  Dożynki  11.11  Jasełka  WOSP'12  Spod Strzechy'12  Dzień Kobiet'12  majówka'12  Polska-Czechy'12  Michałek'12  50-lecie  bieg'13  Amelka  Zawody 01.09.13  Zawody 08.09.13  Ugotowani  11.11.13  Mikołaj '13  Leśnik  Spławikowe  Koniec sezonu  Ciuchcia  Młyn Niedalino  Elektrownia Niedalino  Powódź  Etnografia  Bursztynowy Pałac  Pałac Manowo  Pocztówki  Port  Latarnia  Agregat  Pałac Bonin  Zjazd Rosnowiaków  Kościół Zegrze Pom.  Dworek  Kościółek  1970

mouseover